Herindelingsproces Bellingwedde – Vlagtwedde

De PvdA afdeling Bellingwedde is van mening dat de inmenging van de provincie in het herindelingsproces Bellingwedde – Vlagtwedde de zorgvuldigheid van het reeds ingezette herindelingsproces ondermijnt.  Dit vinden wij onverantwoord en onbehoorlijk bestuur van Gedeputeerde Staten.

Juist Bellingwedde en Vlagtwedde tonen bestuurskracht, zeker als het gaat om de herindelingsprocedure. Zowel Bellingwedde als Vlagtwedde hebben deze procedure gezamenlijk opgestart en doorlopen deze procedure zeer zorgvuldig, waarbij continue getoetst wordt aan het beleidskader gemeentelijke herindeling.

Een beleidskader waar o.a. nadrukkelijk in staat omschreven dat een herindeling van onderop moet komen. Ook voeren beide gemeenten gesprekken over de herindeling met de omliggende gemeenten. Het beeld wat de heer Wilpstra schetst alsof er niet met elkaar gepraat wordt in Oost-Groningen is pertinent onjuist!

In januari 2014 hebben beide gemeenteraden unaniem besloten tot het opstarten van een Arhi procedure op basis van het vastgestelde herindelingsontwerp “Westerwolde”. Dit historisch moment was ter afsluiting van een lang en zorgvuldig proces van verkennen en voorbereiden en gelijktijdig  de start van de afsluitende fase om met ingang van 1 januari 2018 te komen tot een nieuwe gemeente “Westerwolde”. Direct na de unaniem genomen besluiten door beide gemeenteraden heeft de provincie Groningen beide gemeenten onder preventief toezicht geplaatst. Een logisch besluit dat volledig in overeenstemming is met de wet Arhi. Dit besluit laat zien dat de provincie Groningen het herindelingsbesluit van Bellingwedde en Vlagtwedde erkent en dit besluit zorgvuldig door de lopende procedure zal gaan leiden.

Wat schetst echter onze verbazing in juli 2014! Een half jaar na genomen besluiten in Bellingwedde en Vlagtwedde krijgen beide gemeenten van de provincie een brief met de mededeling dat zij hun Arhi procedure moeten stopzetten omdat de provincie nu een Arhi herindelingsprocedure gaat opstarten.

De provincie laat hier zien dat zij onzorgvuldig in het proces omgaan met reeds genomen besluiten. Verder roept de inhoud van de brief alleen maar vragen op in plaats van duidelijkheid. Past dit bij de rol van de provincie?

Indien de provincie de herindelingsprocedure opstart moet ook definitief bekend zijn hoe de vlekkenkaart volgens de provincie eruit moet komen te zien. Hier is de provincie niet transparant over!

Wat blijft nu over van de waardering van herindelingscriterea als “draagvlak” en “een herindeling moet van onderop komen”?

Een dag voordat de brief van GS werd verzonden heeft de gedeputeerde Bote Wilpstra nog gesproken met de lokale bestuurders in Bellingwedde en Vlagtwedde, echter heeft niets gezegd over het voornemen tot stopzetten Arhi procedure en opstarten Arhi procedure door de Provincie. Dit geeft aan hoe ongenuanceerd en buitenproportioneel de provincie in dit herindelingsdossier opereert.

Overeenkomstig het aangepaste beleidskader herindeling van 2013 (ten opzichte van 2011) kan de provincie inderdaad een modererende rol op zich nemen, maar wel onder voorwaarden. Dit is een verruiming ten opzichte van het beleidskader herindeling van 2013.

“Provincies hebben ook een bovenregionale verantwoordelijkheid die uitgaat boven de belangen van afzonderlijke gemeenten. De invulling van deze verantwoordelijkheid kan voor de provincie aanleiding zijn zelf het initiatief te nemen of een initiatief van gemeenten over te nemen als gemeenten na een lange discussie zelf niet tot een herindelingsvoorstel komen, terwijl versterking van de gemeentelijke bestuurskracht wel nodig is.”, aldus Minister Plassterk.

De initiërende rol van de provincie ten opzicht van Bellingwedde – Vlagtwedde gaat niet op, immers  beide gemeenten zijn zelf gezamenlijk tot een herindelingsvoorstel gekomen. Sterker nog, beide gemeenten hebben gezamenlijk een herindelingsontwerp vastgesteld en een herindelingsproces conform wet Arhi opgestart. Dit is unaniem besloten in beide gemeenteraden van Bellingwedde en Vlagtwedde.

Versterking van de gemeentelijk bestuurskracht staat los van de grootte van de gemeente. Hierover staat in de aanbiedingsbrief van 2011 bij het beleidkader herindeling:  “er is geen causaal verband tussen de bestuurlijke schaal (inwonersaantal) en gemeentelijke bestuurskracht”.

 Over evenwichtige regionale bestuurlijke verhoudingen wordt het volgende gezegd

“Evenwichtige bestuurlijke verhoudingen houden in dat de nieuwe gemeente een bestuurlijke partner is die in staat is een meerwaarde te leveren bij het oppakken van regionale opgaven en taken, in samenwerking met andere gemeenten, intergemeentelijke samenwerkingsverbanden en de provincie. Tevens moet worden voorkomen dat een herindelingvoorstel leidt tot ‘restproblematiek’. Dat wil zeggen door de vorming van een nieuwe gemeente omliggende gemeenten niet onnodig in hun ontwikkeling mogen worden belemmerd, waardoor het toekomstperspectief van deze gemeenten ongunstig wordt beïnvloed.”

Centrale vragen hierbij zijn of de nieuwe gemeente Westerwolde (25.000 inwoners / 281km²) een bestuurlijke partner is bij het oppakken van regionale opgaven en taken in samenwerking met andere gemeenten?  en of de nieuwe gemeente Westerwolde de omliggende gemeenten onnodig in hun ontwikkeling belemmerd?

Zowel Bellingwedde als Vlagtwedde laten zien dat zij degelijke en gelijkwaardige bestuurlijke partners zijn als het gaat om regionale opgaven, maar ook bovenregionale opgaven. Als voorbeelden dient de aanpak van ‘krimp en leefbaarheid’, invoering van de jeugdzorg (in provinciaal verband), opzetten gezamenlijke ICT dienst en Regionale Uitvoeringsdienst Groningen (RUD). Dit zal met de nieuwe verhoudingen worden voortgezet. Omliggende gemeenten worden hierdoor niet onnodig in hun ontwikkeling belemmerd. Zowel nu afzonderlijk (Bellingwedde en Vlagtwedde) als gezamenlijk (Westerwolde) blijft samenwerking nodig. Dit staat los van de grootte van de nieuw te vormen gemeenten.

Totaal bezien en alle argumenten gewogen vinden wij dat de initiërende rol van de provincie ten aanzien van Bellingwedde en Vlagtwedde (Westerwolde) volledig overbodig is en te kwalificeren is als onzorgvuldig en onverantwoord.

De PvdA Bellingwedde gelooft niet in een opgelegde democratie van bovenaf, maar in een democratie die van onderaf komt. Daarom is de PvdA vóór een gemeente ‘Westerwolde’.

Een gemeente Westerwolde met zeer veel draagvlak onder de inwoners waar de lokale politiek en lokaal bestuur dicht bij de inwoners en burgers staat. Maar ook een gemeente die past binnen (toekomstige) regionale verhoudingen en een gemeente die toekomstbestendig is.

Daarom vinden wij dat het reeds in gang gezette proces zorgvuldig doorlopen dient te worden en niet stopgezet kan worden.